De Durmemeersen
Het reservaatproject de Durmemeersen strekt zich uit langsheen de Durme, tussen de brug van Waasmunster en die over de E17, op het grondgebied van de gemeenten Zele, Waasmunster en Hamme. De noordelijke grens wordt gevormd door de E17 en de vroegere ‘Legen Heirweg’ van Waasmunster. Ten zuiden wordt de grens gevormd door de vrij scherpe grens tussen het alluviaal gebied van de Durme en de hoger gelegen dekzanden.
Een groot landduinrelict ‘Ten Reyen’ buiten beschouwing gelaten liggen de Durmemeersen dus volledig binnen de winterbedding van de rivier. Het visiegebied wordt door de rivier de Durme letterlijk door midden gesneden in een noordelijk en een zuidelijk deel. De Durme is dan ook structuur- en landschapsbepalend voor het reservaat.
De absolute parel van de Durmemeersen is zonder twijfel ‘Het Bulbierbroek’: fraaie hooilanden, vochtige ruigtes en mooi tot ontwikkeling gekomen rietvelden en buitendijkse zoetwaterschorren wisselen er elkaar af en zorgen voor een grote verscheidenheid aan fauna en flora.
De Durmemeersen ontdekken?
Dat kan!
De tol van de intensieve landbouw
De Durmemeersen zijn niet gespaard gebleven van de moderne intensieve landbouwpraktijken. Zo wordt het waterpeil in functie van de landbouw in deze traditioneel waterrijke meersen sterk onder het ecologisch verantwoorde minimum gehouden door middel van pompgemalen.
Het overgrote deel van de typische hooilandplanten die vroeger massaal voorkwamen zijn afhankelijk van een hoge waterstand. De kwetsbaarste soorten verdwenen tijdens de modernisering van de landbouw dan ook vrij snel. Anderen verloren de strijd met de enkele grassen die door bemesting worden bevoordeeld. Planten die ondanks alles toch nog min of meer wisten stand te houden (vaak enkel aan de perceelsranden), komen niet meer tot bloei of zaadvorming door het vroege maaien. Dit heeft natuurlijk ook gevolgen voor de insecten en de vogels die afhankelijk zijn van dergelijke biotopen. Weidevogels werden door het vroege maaien verstoord tijdens het broeden, zelf nesten met jongen werden uitgemaaid. Ook zij verdwenen jammergenoeg uit de meersen.
Herstellende natuurwaarden
Door het herstel van de vroegere (extensieve) landbouwmethodes heeft vzw Durme op de aangekochte percelen een deel van deze vroegere natuurrijkdom kunnen herstellen. Enkel verdere uitbreidingen zullen garant staan voor een volledig herstel van de natuurwaarden. Veel soorten zijn namelijk afhankelijk van grote aaneengesloten gebieden. Het reservaatproject van de Durmemeersen biedt deze garantie bij verdere voltooiing.
Ondertussen omvat het natuurreservaat zoetwaterschorren waar sinds enige tijd de uiterst zeldzame spindotterbloem opnieuw een vaste stek heeft gevonden. Ook op Europees vlak zijn deze zeldzame zoetwaterschorren van uitzonderlijk groot belang. Er ontwikkelden zich ook twee rietvelden van enkele hectaren die belangrijk zijn voor tal van bedreigde rietvogels. Het doet dan ook deugd als men in de lente beloond wordt met broedgevallen van o.a. blauwborst, rietzanger en sprinkhaanzanger om maar enkele soorten te noemen.
Het beheer van hooilanden is dan weer een heel ander verhaal. In ieder jaargetijde zijn de hooilanden die een gericht natuurbeheer krijgen met een oogopslag eenvoudig van de andere nog intensief gebruikte landbouwpercelen te onderscheiden. In de reservaatpercelen zit namelijk meer structuur. Onze begrazingsblokken worden nooit ‘kaal gegeten’ en zijn ook minder grasgroen van kleur. Langs de perceelranden wordt systematisch een strook niet gemaaid. Hier kunnen grotere kruidachtige planten zoals moesdistel, moerasspirea of grote kattenstaart zich dus ongehinderd ontwikkelen. Her en der ontstaat er zelfs een rietkraagje. Wanneer het gras pas is gemaaid of in de winter vinden allerlei dieren de nodige beschutting in dergelijke stroken. Na een volgehouden periode van gericht natuurbeheer worden deze hooilanden in het voorjaar terug de bloemenrijke percelen van vroeger. Op warme zomerdagen wemelt het er dan ook van vlinders, waterjuffers, libellen en andere insecten.
Conservator: Marc Hebbelinck - 0476 97 39 17, Moortelstraat 38 9220 Hamme,