Op vrijdag 13 oktober heeft de Vlaamse regering officieel de oprichting aangekondigd van drie nieuwe Nationale Parken in het noorden van het land. De Scheldevallei, met haar unieke getijdennatuur rond de Schelde en haar bijrivieren, is er één van!
In Vlaanderen kennen we sinds 2006 het Nationaal Park Hoge Kempen en in Wallonië werden vorig jaar twee Nationale Parken opgericht. Nu komen er dus nog drie bij: Scheldevallei, Bosland en Brabantse Wouden. De Scheldevallei was een van de vier nieuwe kandidaten voor de titel van Nationaal Park. De Schelde vormt hier samen met de Rupel, de Durme en de Dender een uitgestrekt netwerk van rivieren. Land en water zijn vervlochten door tal van slikken, schorren, meanders, beken, meersen en wielen. De Scheldevallei herbergt een uitzonderlijke fauna en flora met spindotterbloemen, wilgenvloedbossen, otters, bevers, grutto’s, zeearenden, finten of meivissen en zo veel meer.
Vooral in rond het Donkmeer en rond de Durmevallei is vzw Durme (samen met andere partners zoals de Vlaamse Waterweg, ANB of de provincie Oost-Vlaanderen) aan zet.
Fantastisch nieuws voor de Scheldevallei
De oprichting van nieuwe Nationale Parken heeft een dubbel doel: enerzijds de natuurlijke rijkdom van Vlaanderen versterken en beschermen en anderzijds het erfgoedbeleid, toerisme en de economische ontwikkeling in deze gebieden stimuleren. Momenteel zijn er in Vlaanderen te weinig grote beschermde gebieden met een goede connectiviteit. Voor de biodiversiteit is het heel belangrijk om niet alleen hier en daar kleine beschermde gebieden te hebben, maar ook grotere gebieden, waar bronpopulaties van soorten zich kunnen vestigen. Zo creëren we echte ‘hotspots’ voor biodiversiteit, waar populaties kunnen groeien.
De natuur in topconditie houden in robuuste en voldoende grote gebieden is het hoofddoel van een Nationaal Park. “Maar het label is daarbovenop een echte motor voor streekontwikkeling en trekt tal van investeringen aan. Uit internationale studies blijkt dat elke geïnvesteerde euro minstens het tienvoud terug oplevert voor de lokale gemeenschap. Doordat het label wereldwijd een van de sterkste merken voor toerisme is, is het ook een hefboom tot heel wat directe en indirecte jobs”, vertelt Jan De Haes gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van het project.
De opwaardering van de natuur en het omgevend landschap zorgt er bovendien voor dat het nabij een Nationaal Park aangenaam wonen en werken is. De versterkte streekidentiteit maakt inwoners trots op hun regio en ze zijn natuurlijk de eerste gebruikers en genieters van het park.
Grote ambities uitgetekend
De Scheldevallei heeft de voorbije decennia veel veranderingen ondergaan. Het Sigmaplan is hierbij uiteraard van groot belang. Aanvullend startte het Regionaal Landschap Schelde-Durme zeven jaar geleden met een overkoepelende aanpak voor de open ruimte over de sectoren van natuur, landbouw, ruimtelijk beleid, recreatie, toerisme en erfgoed heen. De voorbije twee jaren werd samen met de vele partners een ambitieus toekomstverhaal uitgeschreven.
“Dat we voldoen aan de officiële voorwaarden inzake kwantiteit en toekomstige kwaliteit van de natuurkern, was gekend. Ook in het unieke verhaal van de dynamische getijdennatuur en waardevolle natte natuur hadden we het volste vertrouwen. Het grootste belang lag dus in deze laatste beoordelingsronde in de ambities uitgeschreven in onze meerjarenplannen. En die werden duidelijk gewaardeerd door de jury en de Vlaamse regering. We hebben dan ook de lat hoog gelegd met tal van ambities op vlak van natuurontwikkeling, de uitbouw van onthaallocaties, beheersen van de draagkracht en dit alles in samenwerking met de vele partners en inwoners. Maar ze zijn naast ambitieus ook haalbaar en realistisch. Een winnende combinatie”, stelt Carina Van Cauter, Gouverneur van Oost-Vlaanderen en covoorzitter van het project, trots.
Samen vormgeven en omarmen
Het hele proces voor de erkenning verliep niet altijd even gemakkelijk. Doordat de betreffende wetgeving op Vlaams niveau lang uitbleef, heerste er onduidelijkheid wat soms uitmondde in wantrouwen. Ondertussen is er duidelijkheid gecreëerd en is er geen reden meer tot ongerustheid. Het decreet stelt helder dat de erkenning als Nationaal Park geen invloed heeft op private eigendomsrechten, geen bijkomende verplichtingen oplegt, noch voor een herbestemming van gronden zorgt.
“Hoewel uit verschillende bevragingen blijkt dat er een groot draagvlak is bij de inwoners willen we zeker niet blind zijn voor de kritische stemmen. We zijn de voorbije jaren heel veel op pad geweest, er zijn tal van inspraakmomenten geweest, we zijn in gesprek gegaan met vertegenwoordigers uit alle sectoren, … Dat willen we ook in de toekomst blijven doen. Al onze plannen zijn door iedereen raadpleegbaar op onze website. Men kan nog altijd vragen of opmerkingen doorsturen. We blijven informeren ook via sociale media, nieuwsbrief, gemeentelijke kanalen, … en er komt zelfs een concreet inspraakorgaan waarvoor men zich kandidaat zal kunnen stellen”, aldus projectcoördinator Tom Wezenbeek. “De komende jaren gaan we echt inzetten op een sterke band tussen het Nationaal Park en haar partners, bewoners en bezoekers.”