.
.
vzw Durme in actie
In 2021 broedde een paartje kwak aan het Donkmeer in Berlare. Broedgevallen van kwak in Vlaanderen zijn zeldzaam. Voor de beheerders van het natuurgebied is dit alvast een opsteker en een beloning voor het lopende natuurinrichtingsproject.
De familie Kwak
De voorbije jaren werden in het gebied al vaker kwakken opgemerkt. Deze kleine, grijszwarte reiger (die haar merkwaardige naam dankt aan het mysterieuze geluid dat ze produceert) werd vooral gespot in de elzenbroekbossen omheen de eendenkooi. Ook in het aangrenzende Berlarebroek - een natuurgebied beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos - werden de voorbije jaren sporadisch kwakken gemeld. Maar echte indicaties voor een broedgeval bleven uit. Dat veranderde in 2021, toen vanaf begin augustus twee volwassen vogels werden gemeld. Even later werden ook twee jonge kwakken opgemerkt die regelmatig door de oudervogels werden gevoederd. Sindsdien vormt ‘De familie Kwak’ een attractie voor heel wat vogelaars. De reigertjes worden vaak waargenomen langsheen het wandelpad naar en doorheen de eendenkooi, rustend en vissend vanaf overhangende dode takken.
Broedgevallen van kwak zijn zeldzaam in Vlaanderen. Solitaire broedgevallen zijn echter lastig aantoonbaar doordat de soort er vaak een erg geheimzinnige en verborgen, nachtelijke levenswijze op na houdt. In de periode 2013 - 2018 varieerde het aantal broedverdachte kwakken in Vlaanderen tussen 2 en 10. Slechts in enkele gevallen werden ook nesten gevonden. Dat gebeurde o.a. in het Zammelsbroek te Geel (o.a. in 2016) en in de Kleiputten van Hoeke (2 nesten in 2017).
Net als in 2020, was er ook in 2021 een succesvol broedgeval van zwarte wouw in de reservaatzone Donkmeer in Berlare. Er vlogen drie jongen uit. De oudervogels en de jongen zullen vermoedelijk nog tot eind augustus aanwezig blijven in de omgeving van de Eendenkooi-site langs het Donkmeer. Het gaat nog maar om het zesde geslaagde broedgeval sinds 1976 in Oost-Vlaanderen!
Ten zuiden van Waasmunster-Sombeke en Temse-Elversele werd, in uitvoering van het Sigmaplan, het Groot en Klein Broek al omringd door een nieuwe dijk met ontdubbelde paden. Op de dijken ligt een halfverhard pad voor wandelaars en trage fietsers en daarnaast een geasfalteerde weg voor de snelle fietsers. Het zuidwestelijk deel van het Groot Broek is het afzonderlijk omdijkte Meulendijkbroek dat gelegen is naast een vroegere spoorwegbedding. Sinds 2018 zorgt De Vlaamse Waterweg daar in nauwe samenwerking met de natuurvereniging vzw Durme voor het overgangsbeheer via een gecontroleerd opengezette sluis. Op het ritme van de getijden vormde zich hier een waterpartij met dagelijks licht wisselend peil, opvallende rietveldjes en zich langzaam vormende zandbanken. Volledig passend voor dergelijk open biotoop heeft De Vlaamse Waterweg hier al eerder populieren en struiken verwijderd en twee afsluithekkens geplaatst, om verstorende betreding te voorkomen.
Lepelaars in het kleurrijke waterlandschap
Daardoor werd het hier een paradijs voor de watervogels, dat nu terecht "Het Sombeekse Zwin" wordt genoemd. Tijdens de voorbije maanden noteerden natuurliefhebbers hier opvallende maximum aantallen watervogels, onder meer 116 bergeenden, 142 krakeenden, 108 wintertalingen, 36 kuifeenden, 12 kemphanen,, 26 tureluurs, 11 bosruiters, 35 groenpootruiters, 10 zwarte ruiters en 25 kluten. Daarnaast ook bijzonder zeldzame watervogels zoals de zomertaling, steltkluut, purperreiger, kleine en grote zilverreiger, woudaap en kwak. Maar de grootste verrassing brachten de lepelaars. Dit zijn witte reigers met een opvallende brede platte lepelvormige snavel. In het meest rustig gelegen rietveldje bouwden ze een broedkolonie met tien nesten. In deze periode zijn de pas uitgevlogen jongen mooi te zien vanaf de plek waar vzw Durme een gratis te gebruiken vaste kijker plaatste, op het eind van de vroegere spoorwegdijk. Het Sombeekse Zwin werd zo de derde broedplaats met meerdere koppels lepelaars in Vlaanderen. De andere liggen in een natuurzone van de Waaslandhaven en in de Blankaart nabij Diksmuide. Het totaal aantal broedparen in Vlaanderen werd de laatste jaren geschat op slechts 23-40.
Elke Lokerse wandelaar, fietser of natuurliefhebber is bekend met het bezoekerscentrum Molsbroek: genieten van een drankje met zicht op het prachtige moeras, rondstruinen in de omliggende natuurtuin of tot rust komen op het brugje over de poel. Maar dit alles is aan vernieuwing toe. Daarom plant vzw Durme het komende jaar een grondige make-over van de tuinomgeving rond het bezoekerscentrum.
Inspiratie opdoen
Vzw Durme wil de tuinomgeving (her)inrichten als mini-natuurgebied. De bedoeling is dat je er de natuur van heel dichtbij kan beleven, er inspiratie kan opdoen voor in je eigen tuin, er boeiende natuurweetjes terugvindt en plekjes vindt om te verstillen of net om op avontuur te gaan. Kortom, het wordt een groene ontmoetingsplek voor jong en oud.
Geef je idee
Samen met onze partner Regionaal Landschap Schelde-Durme én jullie tekenen we deze zomer de ontwerpplannen uit. Je leest het goed, ook jij zal hierover kunnen meedenken. Wat vind jij onmisbaar in onze natuurtuin? Wat moet er zeker blijven? Wat kan beter? Kom van 15 juni tem 31 juli naar het bezoekerscentrum Molsbroek en laat er je beste ideeën achter. Of vul de online enquête in!
In het najaar houdt vzw Durme een grote actie om samen met jullie de plannen te realiseren. Nieuwsgierig? Neem alvast een kijkje op het Streekfonds Oost-Vlaanderen via onze actiepagina.
Tot gauw?