Al jaren hanteren imkers van de imkerwerkgroep (IWG) enkel biodynamische technieken om de impact van varroamijten op een bijenvolk beheersbaar te houden. Zij gebruiken dus geen chemische producten om hun bijenvolken gezond te houden. Hun succes in de strijd tegen deze parasiet verhoogt aanzienlijk wanneer deze technieken gecombineerd worden met op varroa-tolerantie geselecteerde bijen. De IWG voorziet weldra dan ook al haar leden van varroa-tolerante bijen om dit venijnig beestje onder controle te houden.
Primeur binnen de imkerij
De imkerwerkgroep (IWG) als onderdeel van VZW Durme zet een grootschalig project op in het Waasland. Dit gebeurt in samenwerking met Noël De Schrijver (pionier in de ontwikkeling van varroa resistentie bij de honingbij) onder monitoring van professor Patrick Callaerts (KU Leuven) waarbij een bevruchtingsstand uitgebouwd wordt van bijen die eigenschappen hebben ontwikkeld om de varroamijt te bestrijden. Imkers van die IWG kunnen daar hun jonge koninginnen laten bevruchten. In afwachting van de uitbouw van die bevruchtingstand voorziet de IWG al hun leden alvast van bijenvolkeren waarvan de koningin een hoge resistentie kent tegen de varroamijt.
Het project zelf kreeg de naam ‘het Melissa project’ -Melissa is in de Griekse mythologie gelinkt aan bijen en honing- en zal de komende jaren verder worden uitgebouwd.
Reductie van de varroamijt door bijen
De piepkleine spinachtige mijt, die we 40 jaar terug vanuit Azië (onbedoeld) importeerden, doet de sterfte onder de bijenvolkeren nog steeds jaar na jaar toenemen. De bestrijding van varroamijten is dan ook een grote zorg voor elke imker. Een klein aantal imkers, zoals de leden van de IWG Durme, zag al decennia geleden geen heil in chemicaliën waaraan de mijt resisteert, waarna weer andere (zwaardere) chemicaliën in de strijd tegen varroa gebruikt worden. Die imkers gooiden het over een andere boeg: ze experimenteerden met tal van methoden en biodynamische technieken die inspelen op natuurlijke eigenschappen van de honingbij en gericht zijn op het beperken van het aantal mijten in een volk. Ook bij hen stierven heel wat volken, maar door hun gerichte ingrepen bezitten de bijenvolken die wisten te overleven iets wat andere volken die chemisch behandeld werden niet hadden, namelijk varroa-tolerantie.
De oplossing om een bepaald gedrag op te roepen ligt volgens de IWG dan ook in de genetica. Door het zorgvuldig selecteren van bijenvolken die niet aan een ‘infectie’ met de parasiet ten onder gingen, ontdekten die imkers dat deze bijen de varroa niet volledig uitschakelen, maar deze onder controle weten te houden. Door de aanwezige erfelijke kenmerken te stimuleren leggen honingbijen een hygiënisch gedrag aan de dag dat de mijtendruk in een kast beperkt. De genetische en morfologische kenmerken die hiertoe leiden, worden via wetenschappelijk onderzoek bevestigd.
Verspreiden van de varroa-tolerantie
Het verspreiden van de varroa-tolerante genetica onder imkers en de imkerij is evenwel geen sinecure. Het is noodzakelijk om de nakomelingen van een tolerante koningin of bijenvolk ook te laten paren met bijen die varroa-tolerante kenmerken hebben. Zo niet, dan verwatert al heel snel de erfelijke aanleg en kom je terug op een punt van zero tolerantie! Noel De Schrijver, die zonder blikken of blozen de grondlegger van de varroa tolerante honingbij mag worden genoemd, heeft rondom zijn standen een ‘genetisch eiland’ gecreëerd in het landschap In het centrum ervan bevinden zich zuivere varroa-tolerante volkeren en dus enkel varroa-tolerante darren. Deze darren bevruchten de koninginnen die ook voortkomen uit dezelfde genetische lijnen.
Op lange termijn is het doel dan ook dat de darren van de varroa-tolerante bevruchtingsstand in het Waasland gewoon hun werk doen en paren met koninginnen van imkers die niet betrokken zijn in het project of met koninginnen van in de natuur levende honingbijen. Hierdoor verspreidt de varroa-tolerante genetica zich en zullen de erfelijke kenmerken van de honingbijen in het Waasland langzaam maar zeker wijzigen en een grotere tolerantie kennen tegen deze mijt.
Deze communicatie dient niet alleen om het project kenbaar te maken, maar ook om onder de aandacht te brengen dat het ànders kan. Dat je gezonde bijen kan ontwikkelen die op natuurlijke wijze en zonder chemicaliën varroa onder de knoet weten te houden. De IWG nodigt andere mensen -al dan niet binnen een imkervereniging- uit om dezelfde weg in te slaan.
Meer informatie?
Contacteer Johan Van den Neucker - Woordvoerder IWG
Tel: 0473/31.43.23
Email:
© Foto Vilda - Jeroen Mentens